"Een goed functionerende OR is winst voor de organisatie"

Waarom een samenwerkingsovereenkomst ondernemingsraad met bestuurder?

Wat staat hierover in de WOR?

In de Wet op de ondernemingsraden (WOR) staan de regels over hoe OR en ondernemer met elkaar moeten omgaan in algemene termen beschreven. Omdat de WOR niet altijd een pasklaar antwoord heeft en organisaties verschillen kan het handig zijn om samen met de bestuurder afspraken te maken die goed aansluiten op de eigen organisatie. De WOR heeft daar ook een apart artikel aan gewijd, Artikel 32, lid 2 :"Bij schriftelijke overeenkomst tussen de ondernemer en de ondernemingsraad kunnen aan de ondernemingsraad meer bevoegdheden dan de in deze wet genoemde worden toegekend en kunnen aanvullende voorschriften over de toepassing van het bij of krachtens deze wet bepaalde worden gegeven. De ondernemer zendt een afschrift van de overeenkomst aan de bedrijfscommissie"  
Naast het woord samenwerkingsovereenkomst worden ook verschillende andere termen gebruikt, zoals 'convenant' en 'ondernemingsovereenkomst', maar het gaat allemaal om hetzelfde. 
Je voorkomt hiermee dat er discussie ontstaat over de spelregels in plaats van dat het over de inhoud gaat en dit scheelt (veel) tijd. Bovendien zijn de verwachtingen over de samenwerking hiermee vooraf duidelijk voor alle betrokkenen en kunnen we elkaar er op aanspreken.

Houd er wel rekening mee dat een convenant de bevoegdheden van de OR alleen maar kan uitbreiden. Met een convenant kun je geen bevoegdheden inperken.

Een paar redenen voor het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst

  • De WOR is een Nederlandse wet. Als je in een internationale organisatie werkt, zit de holding of het moederbedrijf vaak in het buitenland. In andere landen gelden vaal hele andere (of helemaal geen) spelregels. Het is daarom belangrijk dat er dan afspraken zijn over de rechten en plichten die de OR heeft volgens de Nederlandse wetgeving.
  • Je werkt in een bedrijf zonder cao. In dat geval is de OR voor de ondernemer degene met wie de ondernemer moet overleggen over het arbeidsvoorwaardenbeleid.
  • In de cao staat verwijzingen naar de OR. Bijvoorbeeld “in overleg met de OR” of “na overleg met de OR”. Soms staan in een cao extra bevoegdheden voor de OR.
  • Het overleg met de bestuurder verloopt stroef en is elke vergadering weer veel discussie over wat wel en niet kan en mag. Met een convenant voorkom je dat er steeds opnieuw discussie ontstaat over de spelregels in plaats van dat deze tijd wordt besteed aan het inhoudelijke overleg. Dit is duidelijk voor zowel de OR als voor de bestuurder.

Voorbeelden uit onze praktijk van onderwerpen waarover afspraken kunnen worden gemaakt

  • Werkwijze en bevoegdheden bij overleg over arbeidsvoorwaarden
    In de WOR is hiervoor niets geregeld. Daarom zijn goede afspraken hierover extra belangrijk. Deze situatie kan voorkomen bij organisaties waar geen cao is, of waar men de cao bewust niet volgt.
  • OR betrokkenheid bij (voorgenomen) veranderingen
    Het is belangrijk om als OR dusdanig vroeg bij plannen voor veranderingen betrokken te worden dat hij nog invloed kan uitoefenen. Naast een formele artikel 24 vergadering zijn er nog veel meer momenten. Dit samen vastleggen geeft rust en duidelijkheid .
  • Informatievoorziening
    De OR heeft recht op alle informatie die redelijkerwijs nodig is om het OR werk goed te kunnen doen. Daarom is het goed om afspraken te maken over het op regelmatige wijze geven van deze informatie (uit bijvoorbeeld het financieel jaarverslag, sociaal jaarverslag, ARBO gebied, enz.) en zo mogelijk wie dit verzorgt.
  • Faciliteiten voor de OR
    Hierbij kan het gaan over hoeveel uren de OR-leden bovenwettelijk aan OR-activiteiten mogen besteden. Maar ook over een budget voor scholing en opleiding van de OR, het wel of niet inzetten van een ambtelijk secretaris (inclusief het aantal uren) of afspraken over het inschakelen van externe deskundigen.  De SER geeft elk jaar richtlijnen uit voor de scholing en budgetten van OR’n. Deze kun je prima als basis gebruiken. Meer informatie hierover vind je op de site van de SER (onder “scholing en ontwikkeling van ondernemingsraden”)
  • Contact en verbinding met de achterban
    Wil je als OR goed kunnen functioneren dan is het belangrijk om vorm en inhoud te geven aan de relatie met de achterban. Maak daarom afspraken over op welke manier de OR wil en kan communiceren met de achterban, welke bestaande communicatiemiddelen de OR kan gebruiken, welke ondersteuning daarbij kan zijn vanuit een communicatieafdeling, wanneer en hoe men kan praten met medewerkers op de werkvloer, of welke middelen eventueel zouden moeten worden ontwikkeld door de OR.
  • Organiseren overleggen
    Vastleggen welke overleggen er zijn met de OR en waarvoor de OR-leden in de gelegenheid moeten worden gesteld om hierbij aanwezig te zijn

           Verschillende soorten overleg zijn:
           - artikel 24 overleg
           - agenda overleg
           - informeel overleg met de bestuurder (ondernemer)
           - OR vergadering
           - overlegvergadering
           - overleg van de OR-commissies (werkgroepen)
           - overleg met of raadpleging van de achterban

  • Wijze van overleggen
    Je kunt ook specifieke afspraken over de wijze van overleg in een convenant vastleggen. Dit zijn bijvoorbeeld:
    - Hoe het voorzitten van de overlegvergadering is geregeld. Vaak  bestuurder en voorzitter OR afwisselend 
    - De frequentie van de overleggen. In de meeste gevallen is het 6x per jaar ingepland, maar veel variatie is mogelijk
    - Tijdsplanning voor verzending van de agenda en de vergaderstukken
    - Wie de verslaglegger is van het overleg
    - Bekendmaken aan de achterban wat er besproken is (wanneer, op welke manier, wie doet dit?)
  • Over de samenwerkingsovereenkomst zelf
    Je kunt afspraken maken over het evalueren van de overeenkomst. Meestal gebeurt dit standaard aan het einde van een verkiezingsperiode. Maar ook tijdens de periode waarvoor de overeenkomst geldt moet het van beide kanten mogelijk zijn zaken te evalueren. Als je hierover geen afspraken maakt, dan geldt het convenant voor onbepaalde tijd. Dus ook als er een nieuwe OR wordt gekozen of als de bestuurder wisselt. Omdat tijden veranderen kan het handig zijn om in het convenant een opzeggingsbeding en/of wijzigingsbeding op te nemen.
  • Over evalueren van de samenwerking als zodanig
    Het is zowiezo raadzaam om regelmatig samen te evalueren hoe de samenwerking gaat. De momenten en werkwijze hieromtrent opnemen in de overeenkomst is voor beide een houvast en een teken dat we de samenwerking serieus nemen. Dat hoeft niet heel gedegen en zwaar, liever niet zelfs.  Wij adviseren: beter vaker en kort dan te laat en (reeds) te zwaar.


Wil jij een voorbeeld van een samenwerkingsovereenkomst ontvangen,
of wil je dat we je helpen bij het opstellen ervan, neem contact op.